Te laat gaan slapen en de volgende ochtend weer vroeg op moeten staan. Het overkomt ons allemaal wel eens. En dan is er dat stemmetje in uw hoofd dat zegt “dat slaaptekort haal ik wel weer in”. Maar is dat ook echt zo, kan u een slaaptekort inhalen? En hoe werkt dat dan?
Slapen is één van de belangrijkste levensbehoeften, maar hoeveel slaap we echter nodig hebben, verschilt van persoon tot persoon. Gemiddeld genomen kunnen we zeggen dat een volwassen persoon rond de 7 à 8 uur slaap nodig heeft per nacht.
Het respecteren van een constant slaap-waakritme draagt bij aan een goede gezondheid.
Slaapt u minder? Dan bouwt u een slaaptekort op. Een slaaptekort van één nacht wordt bovendien opgeteld bij uw vorige slaaptekorten.
Veel mensen denken immers dat het slaaptekort (ook wel de slaapschuld) van tijdens de week op te lossen is door bijvoorbeeld in het weekend langer uit te slapen. Helaas is dit niet het geval.
Het belang van een constant slaapritme
Er gaat altijd veel aandacht naar de optimale hoeveelheid slaap per nacht, maar helaas wordt er nog veel te weinig gehamerd op het belang van een constant slaapritme.
Volgens Borbély wordt onze slaap gedreven door twee processen, namelijk:
- Proces S: homeostatische slaapdruk;
- Proces C: circadiaan ritme
De homeostatische slaapdruk wordt geleidelijk aan opgebouwd wanneer we wakker zijn. Hoe langer we wakker zijn, hoe hoger de slaapdruk. Onze biologische klok, ook wel de circadiane klok genoemd, geeft onze neiging om te slapen weer. Deze varieert gedurende de 24-uurscyclus. Zo zijn we op sommige momenten meer geneigd om te slapen dan op andere momenten.
Door het opgebouwde slaaptekort te proberen inhalen, gaan we inspelen op de toegenomen slaapdruk (proces S), maar tegelijkertijd kan dit onze biologische klok (proces C) verstoren.
Het twee-procesmodel van Borbély. Proces C bepaalt dat we overdag minder geneigd zijn om te slapen dan ‘s nachts. Proces S zorgt ervoor dat we meer slaapdruk ervaren wanneer we langer wakker zijn. Onze neiging om te slapen is het grootst wanneer de afstand tussen proces S en proces C het grootst is.
Wat kan je dan wel doen?
Eerst en vooral is het belangrijk dat we zo weinig mogelijk slaaptekorten opbouwen. Gebeurt het toch eens een keer? Probeer dan meteen erna uw normale ritme opnieuw te respecteren, maar calculeer de komende nachten bijvoorbeeld een extra half uurtje slaap in, om uw slaaptekort van de vorige nacht in te halen. Vermijd echter te grote verschillen in uw slaappatroon!